मका हे प्रमुख अन्न पीक असून मक्याची लागवड मुख्यतः डोंगराळ आणि मैदानी भागात केली जाते. सर्व प्रकारची माती मक्याच्या लागवडीसाठी योग्य आहे. भारतात मक्याची लागवड प्रामुख्याने आंध्र प्रदेश, बिहार, कर्नाटक, राजस्थान आणि उत्तर प्रदेश इत्यादी राज्यांमध्ये केली जाते.

परंतु मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, झारखंड, गुजरात इत्यादींमध्ये याला खूप महत्त्व आहे. चला तर जाणून घेऊया मक्याच्या 10 सुधारित जातींबद्दल, जे जास्त उत्पादन देतात-

डी. 941 (डी. 941)

हा सुलित प्रकारचा वाण आहे. याचे उत्पन्न हे हरियाणा पंजाब, उत्तर प्रदेशात घेतलं जातं. प्रति हेक्टर सुमारे 40 ते 45 क्विंटल पीक मिळते. त्याचे पीक तयार होण्यासाठी 80-85 दिवस लागतात.

प्रकाश - जे.एच. 3189 (Prakash -JH 3189)

ही संकरित वाण लवकर पिकणाऱ्या जातींपैकी एक आहे. संपूर्ण भारतात याची लागवड केली जाते. या जातीचे पीक 80-85 दिवसांत तयार होते. या जातीचे प्रति हेक्टर सुमारे 40 ते 45 क्विंटल उत्पन्न मिळते.

गंगा 5 (Ganga 5)

मक्याचा हा वाण पक्व होण्यास सुमारे 90 ते 100 दिवस लागतात. या वाणापासून प्रति हेक्टर जमिनीवर सुमारे 50 ते 60 क्विंटल उत्पन्न मिळू शकते. या जातीच्या मक्याचे दाणे पिवळ्या रंगाचे असतात. ही सर्वात जास्त पिकणारी वाण आहे.

 

पार्वती (Parvati)

मकाचे हे वाण विशेष गुणाचे आहे, कारण मकाचे भुट्ट्यांची लांबी जास्त असते. तर एका झाडाला दोन भुट्टे लागत असून ते झाडाच्या मध्यभागी राहत असतात. या मक्याची दाणे नारंगी-पिवळ्या रंगाचे आणि कडक असतात. ही जात 110 ते 115 दिवसात परिपक्व होते आणि एकरी सुमारे 14 क्विंटल उत्पादन मिळते.

पुसा हाइब्रिड 1 (Pusa Hybrid 1)

ही मक्याची लवकर पिकणारी वाण आहे, जी 80 ते 85 दिवसात परिपक्व होते. त्याचे दाणे सपाट असतात आणि त्याचे सरासरी उत्पादन एकरी 30 ते 35 क्विंटल आहे. या जातीची लागवड उत्तर प्रदेशात केली जाते.

शक्ति 1 (Shakti1)

मक्याची हा वाण लवकर पिकणारा असून 90 ते 95 दिवसात परिपक्व होत असतो. संपूर्ण भारतात याची लागवड केली जाते. या जातीचे सरासरी उत्पादन एकरी 50 क्विंटल आहे.

हेही वाचा : गव्हाच्या शीर्ष 5 जाती: 5 नवीन सुधारित गव्हाच्या जाती

एस.पी.वी - 1041 (SPV-1041)

मध्यप्रदेशात याची लागवड केली जाते. या मक्याची दाणे पांढऱ्या रंगाची असतात. या जातीची मका पिकणीला 110 ते 115 दिवस लागतात. या पिकापासून सरासरी उत्पन्न हेक्टरी सुमारे 30-32 क्विंटल आहे.

 

शक्तिमान (Shaktiman)

मध्य प्रदेशात याची लागवड केली जाते. त्याची दाणे नारंगी असतात. या पिकांची कापणी 100 ते 110 दिवसांनी होत असते. या पिकाचे सरासरी उत्पादन हेक्टरी सुमारे 70 क्विंटल आहे.

शक्तिमान 2 (Shaktimaan 2)

मध्य प्रदेशात याची लागवड केली जाते. त्याची दाणे नारंगी असतात. या मकाला कापणीसाठी 100 ते 110 दिवस लागतात. या पिकाचे सरासरी उत्पादन हेक्टरी सुमारे 70 क्विंटल आहे. मक्याच्या या योग्य वाणांमुळे चांगले पीक येईल आणि शेतकऱ्यांनाही या प्रकारच्या पिकातून चांगला नफा मिळेल.