भारत सरकार शेतीचा विकास आणि विस्तार करण्यासाठी शेतकऱ्यांना नवनवीन तंत्रे उपलब्ध करून देत आहे. या तंत्रांमध्ये संरक्षित लागवडीचे तंत्र समाविष्ट आहे. या तंत्राद्वारे शेतकरी हंगामी पिकांची लागवड करून चांगला नफा मिळवू शकतात. संरक्षित लागवड तंत्रांतर्गत, विविध भाज्या, फळे आणि फुले संरक्षित संरचनेत लागवड करता येतात. संरक्षित लागवडीअंतर्गत पॉली हाऊस आणि ग्रीन हाऊसमध्ये शेतीचे पर्याय दिले जातात.

पॉलीहाऊसमध्ये शेती करून शेतकऱ्यांना अनेक फायदे मिळतात. या तंत्राद्वारे शेतकरी प्लॅस्टिकच्या रचनेत हंगामी भाजीपाला सहज पिकवू शकतात. विशेषत: ज्या शेतकऱ्यांकडे लागवडीयोग्य जमिनीची कमतरता आहे, ते पॉलीहाऊसमध्ये भाजीपाल्याची आधुनिक शेती करून चांगला नफा कमवू शकतात. यामुळे मोकळ्या जागेचा उपयोग तर होईलच, पण चांगल्या उत्पन्नामुळे शहरांकडे जाणाऱ्या शेतकऱ्यांचे स्थलांतरही थांबू शकेल.

पॉलीहाऊस काय आहे
पॉलीहाऊस म्हणजे लोखंड आणि प्लॅस्टिकच्या थरांनी बनलेली एक सीमा भिंत आहे, जी कीटक, रोग आणि हवामानापासून पिकांचे संरक्षण करते. एकदा लोखंडापासून बनवलेल्या पॉलीहाऊसची रचना सुमारे 8-10 वर्षे चालवता येते. पण कालांतराने प्लॅस्टिकचा थर खराब होतो, त्यामुळे दरवर्षी किंवा दोन वर्षांनी तो बदलावा लागतो. मात्र, मिळालेल्या उत्पन्नातून त्याचा खर्च वसूल केला जातो.

कसे वापरायचे
पॉलीहाऊस हे शेतीचे अतिशय प्रभावी आणि सोपे तंत्र आहे. स्वत: कृषी विभागाचे तज्ज्ञ व अधिकारी शेतकऱ्यांना लागवडीसाठी मदत करतात. माहितीसाठी, आम्ही तुम्हाला सांगतो की, पॉलीहाऊस जमिनीपासून थोड्या उंचीवर वर करून बांधले जातात, जेणेकरून सुरक्षित संरचनेत पाणी भरू नये आणि कीड आणि रोगांचा प्रादुर्भाव होऊ नये. कृषी तज्ज्ञांच्या मते, पॉलीहाऊसचे पडदे सकाळी काही वेळ उघडावेत, यामुळे पिकाला निसर्गाचा स्पर्श मिळतो.

पॉलीहाऊसची रचना बाजारपेठेच्या जवळच्या भागात आणि रहदारीची उपलब्धता असलेल्या ठिकाणी बसवावी. पॉलीहाऊसमध्ये फक्त त्या भाज्या, फळे आणि फुले पिकवली जातात ज्यांना जवळच्या बाजारपेठेत मागणी आहे हे लक्षात ठेवा. यामुळे चांगला नफा मिळविण्यात खूप मदत होते.

फायदे काय आहेत
कमी जमिनीतून अधिक नफा मिळविण्यासाठी पॉलिहाऊस तंत्रज्ञानाचा वापर खूप प्रभावी ठरतो. त्याचा सर्वात मोठा फायदा असा आहे की या रचनेत शेतकरी देशी-विदेशी आणि हंगामी आणि हंगामी पिके अतिशय कमी खर्चात घेऊ शकतात.पॉलीहाऊसमधील शेतीसाठी ठिबक सिंचन पद्धतीचा वापर केला जातो, ज्यामुळे पाण्याची मोठ्या प्रमाणात बचत होते.

पॉलीहाऊसची रचना ही एक बंद रचना आहे, ज्यामध्ये कीटक येण्याची शक्यता कमी असते, यामुळे कीटकनाशकांच्या वापरावरही बचत होते. संरक्षित शेतीचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे त्यामध्ये रोगांचा प्रादुर्भाव कमी असतो. पॉलीहाऊसमध्ये शेती केल्याने अवकाळी पाऊस, गारपीट, दुष्काळ, उष्णता, जोरदार वारा, वादळ यांचा विशेष परिणाम होत नाही आणि पीक सुरक्षित राहते.

भरघोस नफ्यासाठी मधमाशीपालन आहे फायदेशीर, एका महिन्यात लाखोंचा नफा मिळेल नफा...

पॉलीहाऊसमधील शेतीमुळे मानवी श्रम आणि आर्थिक संसाधनांची लक्षणीय बचत होते. या तंत्रात पिकांना खताची गरज नसते, फक्त शेणखत किंवा गांडुळ खत वापरून चांगले उत्पादन मिळवता येते.

किती खर्च येईल
पॉलीहाऊस शेतीमध्ये आधुनिक शेती तंत्रज्ञानाला चालना देण्यासाठी केंद्र सरकार आणि राज्य सरकारांनी स्वत: अनुदानाची तरतूद केली आहे. केंद्र सरकारबद्दल बोलायचे झाले तर भारत सरकार 65 टक्के आर्थिक अनुदान देण्यास तयार आहे, म्हणजे पॉलीहाऊस शेतीसाठी खर्चाच्या 65% पर्यंत. त्याच वेळी, राज्य सरकारेही शेतकऱ्यांच्या या खर्चात आपापल्या परीने योगदान देत आहेत.

पॉलीहाऊसमधील शेतीला चालना देण्यासाठी भारत सरकारने राष्ट्रीय फलोत्पादन अभियान योजना लागू केली आहे. ज्या अंतर्गत संरक्षित संरचनांमध्ये शेतीला प्रोत्साहन दिले जात आहे. एवढेच नव्हे तर या योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांसाठी आवश्यक असलेल्या प्रशिक्षणाचीही तरतूद शासनाकडून करण्यात आली आहे. इच्छुक शेतकरी त्यांच्या जवळच्या कृषी विज्ञान केंद्र, कृषी अधिकारी किंवा कोणत्याही मान्यताप्राप्त कृषी विद्यापीठाशी संपर्क साधू शकतात.

शेतकऱ्यांसाठी दिलासादायक बातमी! मान्सून पुन्हा एकदा होणार सक्रिय, 'या' दिवशी राज्यात धो- धो बरसणार
शेतकऱ्यांनो बांबूची लागवड आहे खूपच फायदेशीर, सरकारही करत आहे मदत, जाणून घ्या..