Fennel Cultivation: भारतात शेती मोठ्या प्रमाणात केली जाते. त्यामुळे भारताला कृषी प्रधान देश (Agricultural country) म्हणून ओळखले जाते. पारंपरिक पद्धतीची शेती न करता आता अनेक शेतकरी आधुनिक शेती (Modern agriculture) करत लाखोंचा नफा मिळवत आहेत. भारतात मसाला पिकांची (spice crops) शेती मोठ्या प्रमाणात केली जात आहे. देशात अनेक प्रकारचे मसाले बनवले जातात. त्यामध्ये बडीशेपचा वापरही केला जातो.

भारतीय मसाल्यांमध्ये बडीशेपचे नाव मोठ्या अभिमानाने घेतले जाते. प्रसिद्ध एका जातीची बडीशेप (Fennel) भारतीय स्वयंपाकघरात त्याच्या अनोख्या सुगंधासाठी आणि चवीसाठी बर्‍याच काळापासून वापरली जात आहे. लोणची, मुरंबा किंवा हर्बल चहासोबत आरोग्य वाढवायचे असो, एका जातीची बडीशेप इतर मसाल्यांपेक्षा खूप वेगळी असते.

मसाल्यांव्यतिरिक्त, एका जातीची बडीशेप औषधी स्वरूपात देखील घेतली जाते, ज्यामुळे वात, पित्त आणि कफ या तिन्हींशी संबंधित समस्यांवर मात करू शकतात. त्याची व्यावसायिक शेती देशात मोठ्या प्रमाणावर केली जात आहे. कमी वेळेत आणि कमी जमिनीत शेतकर्‍यांसाठी बंपर कमाईचे साधन बनू शकते.

या राज्यांमध्ये एका जातीची बडीशेप लागवड करा

बहुतेक राज्यांमध्ये शेताच्या बांधावर एका जातीची बडीशेप वाढवण्याची प्रथा असली तरी राजस्थान, गुजरात, उत्तर प्रदेश, आंध्र प्रदेश, हरियाणा, पंजाब आणि कर्नाटकमध्ये त्याची व्यावसायिक लागवड केली जाते. त्याच्या पेरणीसाठी खरीप हंगामातील जुलै महिना आणि रब्बी हंगामातील ऑक्टोबरचे हवामान योग्य आहे, परंतु चांगल्या उत्पादनासाठी रब्बी हंगामात अधिक पेरणी करण्याचा कल आहे.

पुढील ३ दिवस पावसाचेच! या राज्यांमध्ये धो धो पावसाचा इशारा; IMD चा अलर्ट जारी

या गोष्टींची विशेष काळजी घ्या

एका जातीची बडीशेप लागवडीसाठी हेक्टरी 4 ते 5 किलो बियाणे पुरेसे आहे, त्यापासून चांगल्या उत्पादनासाठी बीजप्रक्रिया करणे आवश्यक आहे. पेरणीपूर्वी बियाण्यास 2.5 ते 3 ग्रॅम कार्बेन्डाझिम किंवा कॅप्टन या बुरशीनाशकाने प्रति किलो बियाणे प्रक्रिया करणे फायदेशीर ठरते.

शेतकर्‍यांना हवे असल्यास ते पेरणीनंतर 8 तासांनंतर प्रति किलो 8 ते 10 ग्रॅम ट्रायकोडर्मा बीजप्रक्रिया करू शकतात. एका जातीची बडीशेप हिवाळ्यात केली जाते, त्यामुळे जमिनीत ओलावा टिकून राहिल्यासच सिंचनाचे काम केले जाते, त्यामुळे पाणी व स्त्रोत वाचवण्यासाठी ठिबक सिंचन तंत्रज्ञानाचा वापर करावा.

अशा प्रकारे एका जातीची बडीशेप लागवड करा

एका जातीची बडीशेप लागवडीसाठी वालुकामय जमीन वगळता सर्व जमीन चांगले पोषण देते, म्हणून 2 ते 3 खोल नांगरणी करून शेत तयार करा. जर तुम्ही बांधावर एका जातीची बडीशेप पेरत असाल तर शेताची नांगरणी केल्यानंतर शेण मिसळून सपाटीकरण करा आणि त्यानंतर तुम्ही बांध, बेड किंवा उंच वाफ तयार करू शकता.

एका जातीची बडीशेप लागवड फवारणी पद्धतीने किंवा अस्तर पद्धतीने केली जाते. शेतकरी त्यांच्या गरजेनुसार आणि बाजारातील मागणीनुसार एका जातीची बडीशेप देखील घेऊ शकतात. पिकापासून चांगले उत्पादन घेण्यासाठी तण, कीड-रोग नियंत्रण आणि सिंचनाची कामे करावीत.

खुशखबर! सोने खरेदीदारांचे अच्छे दिन, सोने चांदी झाले इतक्या रुपयांनी स्वस्त...

उत्पादन आणि नफा

एका जातीची बडीशेप पूर्ण विकसित झाल्यावरच त्याची काढणी केली जाते. काढणीच्या वेळी लक्षात ठेवा की त्याचे बियाणे योग्य प्रकारे पिकलेले असावे. एका बडीशेपची काढणी केल्यानंतर, त्याचे बियाणे 2 ते 3 दिवस आणि 10 ते 15 दिवस स्वतंत्रपणे सावलीच्या जागी वाळवले जाते, जेणेकरून बडीशेपमधील ओलावा संपतो आणि बुरशीजन्य रोग होण्याची शक्यता नसते. ही प्रक्रिया केल्याने बडीशेपचा रंग आणि सुगंध बराच काळ टिकून राहतो.

एका अंदाजानुसार एका एकर शेतात एका जातीची बडीशेप पिकवल्यानंतर दोन लाखांपर्यंत उत्पन्न मिळते. पारंपारिक व भाजीपाला पिकांसोबतच एका जातीची बडीशेप वाफ्यात पेरून शेतकरी सहजपणे अतिरिक्त उत्पन्न मिळवतात. बडीशेप हे असे औषध किंवा मसाला आहे, ज्याचे उत्पन्न त्याच्या लागवडीच्या प्रमाणात अवलंबून असते. शेतकर्‍यांनी 10 एकरात एका जातीच्या बडीशेपची व्यावसायिक शेती केल्यास 15 ते 20 लाखांचे उत्पन्न सहज मिळू शकते.

महत्वाच्या बातम्या:
कोथिंबीर करणार शेतकऱ्यांना मालामाल! पावसाळ्यात करा पेरणी आणि कमवा लाखो; जाणून घ्या कानमंत्र...
सर्वसामान्यांना दिलासा! पेट्रोल डिझेलचे नवे दर जाहीर; जाणून घ्या तुमच्या शहरातील ताजे दर...