शेतकऱ्यांनो शेतात करा वेगवेगळ्या पिकांची लागवड! उत्पन्नात होईल भरघोस वाढ; जाणून घ्या...

crop rotation

Profit Farming: भारतातील शेतकरी (Farmers) आता आधुनिक बनायला सुरुवात झाली आहे. प्रगत तंत्रज्ञान (Advanced technology) आणि नवनवीन यंत्र यामुळे शेतकरी आधुनिक शेती (Modern agriculture) करत आहे. या शेती पद्धतीमुळे श्रम कमी आणि नफा अधिक मिळत आहे. मात्र काही वेळा शेतकऱ्यांवर नैसर्गिक आपत्ती सारखी संकटे ओढवत असतात. त्यामुळे शेतकऱ्याचा खूप मोठा तोटा होत असतो.

खूप प्रयत्न करूनही अनेक वेळा शेतकऱ्यांना त्यांच्या मालाला योग्य भाव मिळत नाही, त्यामुळे त्यांना तोटा सहन करावा लागतो. यामागे अनेक कारणे आहेत जसे की, हवामानातील बदल (Climate change), पिकावरील कीड-रोग, कृषी सुविधांचा अभाव इत्यादी, परंतु तुम्हाला माहित आहे का की योग्य पीक चक्र अवलंबले नाही तरी पिकांच्या उत्पादनावर परिणाम (Effect on crop production) होतो.

पीक रोटेशन महत्वाचे का आहे?

स्पष्ट करा की पीक रोटेशननुसार (Crop rotation), एकाच जमिनीवर पिके बदलण्याचा नियम आहे, म्हणजे, एक पीक काढल्यानंतर, समान गरजेची आणि त्याच प्रजातीची पिके लावू नयेत. त्यामुळे जमिनीची सुपीकता कमकुवत होऊन भूजल पातळी खाली येऊ लागते. पिकाच्या कमी उत्पादनामागे ही कारणे कारणीभूत आहेत.

याशिवाय, तीच पिके लावल्यास कीटक-रोगांचा प्रादुर्भावही वाढतो, ज्यामध्ये सुधारणा करण्यासाठी पिकांची लागवड म्हणजेच पीक रोटेशनचा अवलंब करणे आवश्यक आहे. सर्व मोठे कृषी शास्त्रज्ञ शेतकऱ्यांना पीक रोटेशनचा अवलंब करण्याचा सल्ला देतात, जेणेकरून ते नैसर्गिकरित्या जमिनीत पोषक तत्वांचा पुरवठा सुनिश्चित करू शकतील.

त्याच वेळी, रासायनिक कीटकनाशकांची उपयुक्तता कमी करून संसाधने वाचवू शकतात. त्यामुळे लागवडीचा खर्च कमी होऊन शेतकऱ्यांचे उत्पन्नही वाढण्यास मदत होणार आहे.

पीक विम्यासाठी शेतकरी सरसावला! गेल्या वर्षीच्या तुलनेत यंदा सर्वाधीक अर्ज...

पीक रोटेशनचा अवलंब केल्याने हे फायदे मिळतील

विविध पिकांच्या लागवडीमुळे जमिनीची गुणवत्ता आणि भूजल पातळी कायम राहते, त्यामुळे सिंचनावर जास्त खर्च करण्याची गरज भासत नाही. यामुळे पिकांमध्ये त्या जीवाणूंचे प्रमाण वाढते, जे जमिनीच्या आरोग्यासाठी तसेच पिकांची उगवण आणि वनस्पतींच्या विकासासाठी उपयुक्त ठरतात.

पीक फेरपालटीचा अवलंब केल्याने जमिनीत अधिक खत-खतांची गरज भासत नाही, परंतु पिकांच्या अवशेषांचे योग्य व्यवस्थापन करूनही जमिनीची सुपीकता वाढू लागते. विशेषत: कडधान्ये आणि भाजीपाला पिकांच्या लागवडीमुळे जमिनीची सेंद्रिय स्थिती सुधारते आणि नायट्रोजन स्थिर होण्यासही मदत होते.

लिंबाची शेती शेतकऱ्यांना करणार करोडपती! जाणून घ्या खास फॉर्म्युला...

शेतीमध्ये प्रति युनिट खर्च कमी आहे आणि कमी सिंचन, खत-खते आणि योग्य व्यवस्थापन कृती (पीक व्यवस्थापन) यामुळेही शेतीतील नफा वाढतो. ही शेती केल्याने शेतकऱ्यांच्या दैनंदिन गरजाही पूर्ण होतात, जसे अन्नधान्य, कडधान्य, तेल, भाजीपाला इत्यादी बाजारपेठेत तसेच शेतकऱ्यांच्या स्वयंपाकघरात पोहोचतात.

वेगवेगळ्या पिकांची लागवड करताना कीड आणि तणांचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता नसते. विशेषत: विविध पिकांची सेंद्रिय शेती आणि नैसर्गिक शेती केल्यास धोका कमी होतो. पीक चक्राचा अवलंब करताना, पुढील पिकाची माहिती आधीच कळते.

जेणेकरून बियाण्यांपासून इतर गोष्टींपर्यंत सर्व गोष्टी वेळेवर व्यवस्थित केल्या जातात. हे मातीची धूप (जमिनीचे आरोग्य) रोखण्यास मदत करते आणि जमिनीतील पाणी धरून ठेवण्याची शक्ती देखील वाढवते.

महत्वाच्या बातम्या:
अरे व्वा, भारीच की! आता भात शेतीवर रोगाची भीती नाही, वापरा ही खास पद्धत; जाणून घ्या...
कमी कष्टात भोपळा शेतीतून मिळवा बक्कळ पैसा! 3 महिन्यात होईल बंपर कमाई; जाणून घ्या..